ในโลกการเงินและการลงทุน เรามีหน่วยงานที่ต้องการ “นักการเงิน” อยู่ 3 กลุ่ม
- กลุ่มนักลงทุน (Investors)คือกลุ่มที่มีเงินและต้องการนำเงินไปลงทุนให้เกิดดอกผล ในประเทศไทย กลุ่มนักลงทุนสถาบัน ประกอบด้วย กองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ สำนักงานประกันสังคม บริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน บริษัทประกันภัย บริษัทประกันชีวิต ฯลฯ หน่วยงานเหล่านี้ทำหน้าที่รวบรวมเงินออมของประชาชนเพื่อนำไปลงทุนในหลักทรัพย์ต่างๆ
- กลุ่มที่ต้องการเงินลงทุน คือ กลุ่มที่ต้องการกู้ยืมเงินหรือระดมทุนเพื่อไปใช้จ่ายหรือขยายกิจการ ประกอบด้วย บริษัทเอกชน (ต้องการกู้ยืมเงินหรือระดมทุนเพื่อไปขยายกิจการ) และหน่วยงานของรัฐ
กลุ่มคนกลาง (Intermediaries) คือ กลุ่มที่ช่วยให้ ‘กลุ่มนักลงทุน’ กับ ‘กลุ่มที่ต้องการเงินลงทุน’ มาเจอกัน ประกอบด้วย ธนาคารพาณิชย์ บริษัทเงินทุน บริษัทหลักทรัพย์ ฯลฯ
กลุ่มนักลงทุน (Investors)ประกอบด้วยนักลงทุนสถาบันหลายแห่ง ได้แก่
- กองทุนบำเหน็จบำนาญข้าราชการ (กบข.) – บริหารกองทุนขนาด 4.5 แสนล้านบาท ซึ่งเป็นเงินออมของข้าราชการจำนวน 1.2 ล้านคน
- สำนักงานประกันสังคม – บริหารกองทุนขนาด 1 ล้านล้านบาท ซึ่งเป็นเงินออมของลูกจ้างเอกชนจำนวน 11 ล้านคน
- บริษัทจัดการกองทุน – บริหารเงินจำนวนกว่า 4.3 ล้านล้านบาท ซึ่งเป็นเงินออมของลูกค้า 6 ล้านบัญชี ทั้งที่เป็น กองทุนรวม กองทุนส่วนบุคคล และกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ
บริษัทประกันชีวิต – บริหารเงิน 1.6 ล้านล้านบาท ซึ่งเป็นเงินออมของลูกค้าที่ทำประกันชีวิต
‘กลุ่มนักลงทุนสถาบัน’ เหล่านี้ บริหารเงินออมของประชาชนรวมกันมากกว่า 7 ล้านล้านบาท เราเรียกงานในสายอาชีพนี้ว่า “สายงานจัดการลงทุน” หรือบางครั้งเราเรียกว่าเป็นฝั่ง Buy Side คือ ทำงานกับหน่วยงานที่มีเงินนำไปเลือกซื้อหลักทรัพย์ต่างๆ เพื่อการลงทุน เช่น เป็นนักวิเคราะห์ หรือเป็นผู้จัดการกองทุน ของบริษัทหลักทรัพย์จัดการกองทุน เป็นสายอาชีพที่มีโอกาสก้าวหน้าถึงระดับ Chief Investment Officer หรือ CIO ได้ครับ
CIO คือใคร?
Chief Investment Officer หรือ CIO (ประธานเจ้าหน้าที่บริหารการลงทุน) เป็นตำแหน่งที่ดูแลการกำหนดกลยุทธ์และกำกับดูแลการลงทุนในภาพรวมของกองทุน ว่าควรแบ่งเงินไปลงทุนในพันธบัตร หุ้น อสังหาริมทรัพย์ ฯลฯ เป็นสัดส่วนเท่าใด โดยเป็นกลยุทธ์ที่เกิดจากการคาดการณ์ภาวะตลาดในอนาคตและปัจจัยความเสี่ยงต่างๆ ที่เกี่ยวกับการลงทุน
ความแตกต่างที่ชัดเจนระหว่าง ผู้จัดการกองทุน (Fund Manager) กับ CIO ก็คือ ผู้จัดการกองทุน มักได้รับมอบหมายให้ดูแลการลงทุนในหลักทรัพย์กลุ่มเดียว เช่น บริหารพอร์ตหุ้นอย่างเดียว หรือบริหารพอร์ตตราสารหนี้อย่างเดียว แต่ CIO จะเป็นเหมือน “หัวหน้าทีมผู้จัดการกองทุน” และมีความรับผิดชอบที่กว้างกว่า คือ ดูแลการบริหารพอร์ตทั้งหมดในภาพรวม
กลุ่มคนกลาง (Intermediaries)
ประกอบด้วย ธนาคารพาณิชย์ บริษัทเงินทุน บริษัทหลักทรัพย์ มีงานอาชีพให้เลือก 2 สายงาน คือ
- สายการธนาคาร เป็นงานอาชีพที่เราคุ้นเคยกันดี เช่น เป็นเจ้าหน้าที่วิเคราะห์สินเชื่อ เจ้าหน้าที่การตลาด เจ้าหน้าที่ธุรกิจสัมพันธ์ (Business Relationship Officer) ผู้จัดการสาขา ฯลฯ
- สายหลักทรัพย์และวาณิชธนกิจ เป็นงานที่นำสินค้าทางการเงินต่างๆ เช่น พันธบัตร หุ้นกู้ หุ้น หรือตราสารอนุพันธ์ มาขายให้กับ ‘กลุ่มนักลงทุน’ หรือบางครั้งเราเรียกว่าเป็นฝั่ง Sell Side คือ ทำงานกับหน่วยงานที่นำหลักทรัพย์ต่างๆ มาเสนอขายผู้ลงทุน เช่น เป็นนักวิเคราะห์/Trader/เจ้าหน้าที่การตลาดของบริษัทหลักทรัพย์ หรือเป็น Investment Banker ของธนาคารพาณิชย์
กลุ่มที่ต้องการเงินลงทุน
ประกอบด้วยหน่วยงานทั้งของรัฐและเอกชนที่ต้องการนักการเงินมืออาชีพเช่นกัน หน่วยงานของรัฐ ได้แก่ กระทรวงการคลัง ธนาคารแห่งประเทศไทย รัฐวิสาหกิจต่างๆ จำเป็นต้องมีเจ้าหน้าที่ด้านการเงินดูแลการออกพันธบัตรเพื่อกู้เงินมาใช้จ่าย ส่วนบริษัทเอกชนก็ต้องมีนักการเงินคอยดูแลการรับจ่ายเงินของบริษัท การบริหารเงินสด รวมไปถึงการระดมทุน เช่น ออกหุ้นกู้ หรือ หุ้น เพื่อนำเงินมาขยายกิจการ
เราเรียกงานในสายอาชีพนี้ว่า สายการเงินของบริษัท หรือ Corporate Finance บริษัทขนาดเล็กอาจจะมีเจ้าหน้าที่ด้านการเงินเพียง 1 – 2 คน แต่บริษัทขนาดใหญ่จำเป็นต้องมีเจ้าหน้าที่แผนกการเงินนับร้อยคน ซึ่งก็เป็นสายอาชีพที่มีโอกาสก้าวหน้าได้จนถึงเป็น Chief Financial Officer ได้เลยทีเดียว
CFO คือใคร?
“Chief Financial Officer หรือ CFO”เป็นเสมือนคนที่ดูแล ‘กระเป๋าเงิน’ ของบริษัท คือ คอยดูแลว่า กระแสเงินสดที่รับมาจากรายได้หรือเงินที่เก็บจากลูกค้า จะเพียงพอที่จะนำไปใช้จ่ายในการซื้อวัตถุดิบ จ่ายเงินเดือนพนักงาน ค่านำ ค่าไฟ ภาษี ฯลฯ
นอกจากนี้ CFO ยังมีหน้าที่วางแผนการระดมทุน เช่น กู้เงินธนาคาร ออกหุ้นกู้ หรือ เสนอขายหุ้น เพื่อให้บริษัทมีเงินนำไปใช้ขยายกิจการ วางแผนทางการเงินเพื่อเตรียมจ่ายดอกเบี้ยและเงินต้นให้กับผู้ถือหุ้นกู้ และจ่ายปันผลให้กับผู้ถือหุ้น รวมทั้งมีหน้าที่บริหารพอร์ตเงินคงเหลือของบริษัท และจัดทำงบการเงินต่างๆ
วิน พรหมแพทย์, CFA,win@sso.go.th